O‘zbekiston Prezidentining joriy yil 12-13-mart kunlari Fransiya Respublikasiga amalga oshirilgan davlat tashrifi doirasida har ikki mamlakat uchun manfaatli va nihoyatda foydali bo‘lgan ko‘plab shartnomalar tuzildi. Ayniqsa, O‘zbekiston va Fransiya o‘rtasida Strategik sheriklik munosabatlarini o‘rnatish to‘g‘risida qo‘shma deklaratsiyaning qabul qilinishi olamshumul tarixiy voqea bo‘ldi.

Shuningdek, umumiy qiymati 6,5 milliard yevroga teng iqtisodiy loyihalarni amalga oshirishni nazarda tutuvchi Investitsiya va innovatsiya sohalarida hamkorlik dasturi qabul qilindi. Ushbu hujjatlar azaldan do‘st va hamkor bo‘lgan O‘zbekiston va Fransiya o‘rtasida siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy va madaniy aloqalarni yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.

Tashrif davomida davlatlararo do‘stona hamkorlik munosabatlari jadal rivojlanayotgani e’tirof etildi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevga Fransiya Respublikasining oliy davlat mukofoti – “Faxriy legion” ordeni topshirilgani ulkan tarixiy voqea bo‘ldi.

Haqiqatan ham, Yangi O‘zbekistonda Yevropaning yetakchi davlatlaridan biri Fransiya bilan barcha sohalar qatori madaniy aloqalarni rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Mamlakatimizda fransuz tili xorijiy til sifatida umumta’lim maktablarida o‘qitilayotgani buning yaqqol dalilidir.

Yurtimizda fransuz tilini o‘rgatishga ixtisoslashgan ta’lim muassasalari ham talaygina. Har yili 20-mart – Xalqaro fransuz tili kuni O‘zbekistonda ham keng nishonlanadi.

Xalqaro fransuz tili kuni BMT rezolyutsiyasiga asosan 2010-yildan boshlab muntazam ravishda dunyoning ko‘plab davlatlarida nishonlab kelinadi. Bu sana fransuz tilining boy tarixi va dunyo miqyosidagi ta’sirini hurmat qilish ramzi hisoblanadi. Bugungi kunda fransuz tili BMTning 6 ta rasmiy tilidan biri sifatida xalqaro ahamiyatga ega.

Xalqaro fransuz tili kuni sifatida aynan 20-mart sanasi belgilangani bejiz emas. Chunki 1970-yilning xuddi shu kunida Madaniy va texnik hamkorlik agentligi tashkil etilgan. Agentlik negizida keyinchalik Frankofoniya xalqaro tashkiloti tuzilgan.

Frankofoniya xalqaro tashkilotiga hozirda 93 ta davlat a’zo bo‘lib, shundan 56 tasi to‘liq a’zo, 5 tasi assotsiatsiyalashgan a’zo va 32 tasi kuzatuvchi davlat hisoblanadi. Ushbu tashkilot “Tenglik, umumiylik, hamjihatlik” shiori doirasida faoliyat olib boradi. Uning bosh qarorgohi Fransiya poytaxti Parij shahrida joylashgan.

Fransuz tili, albatta, fransuz madaniyatining ajralmas qismidir. Bu tilda jahon adabiyotining ko‘plab durdona asarlari yozilgan, betakror kino va sahna asarlari ishlangan.

BMTning rasmiy tili sifatida fransuz tili xalqaro diplomatiyada ham muhim rol o‘ynaydi. Shuningdek, ko‘plab xalqaro hujjatlar fransuz tilida tayyorlangan yoki ushbu tilga tarjima qilingan.

Mamlakatimiz mustaqillikka erishgach, xalqaro munosabatlarning teng huquqli subyekti sifatida xorijiy davlatlar, jumladan Fransiya bilan diplomatik aloqalarni yo‘lga qo‘ydi. Shu asosda 1993-yil 27-oktyabrda Parij shahrida “O‘zbekiston Respublikasi Hukumati bilan Fransiya Respublikasi Hukumati o‘rtasida madaniy, ilmiy va texnikaviy hamkorlik to‘g‘risida”gi bitim imzolandi. Ushbu hujjat yurtimizda fransuz tilini ommalashtirishga keng imkoniyatlar yaratilishini boshlab berdi.

Bugungi kunda fransuz tili mamlakatimizdagi maktabgacha ta’lim tashkilotlari, maktablar, texnikumlar va oliy ta’lim muassasalarida o‘qitiladi. Yana bir e’tiborli fakt: 2024-yilda Samarqandda “Fransuz alyansi”, ya’ni Fransuz tili markazi faoliyat boshladi.

O‘zbekistonda nafaqat fransuz tili, balki boshqa xorijiy tillarni o‘rganishga ham qiziqish katta ekani juda muhim. Shuningdek, yosh avlodga xorijiy tillarni sifatli o‘rgatish davlatimiz ta’lim siyosatining ustuvor yo‘nalishlaridan biri sanaladi.

Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek: “Biz raqobatdosh davlat qurishni o‘z oldimizga maqsad qilib qo‘ygan ekanmiz, bundan buyon maktab, litsey, kollej va oliy o‘quv yurti bitiruvchilari kamida 2 ta chet tilini mukammal bilishlari shart. Bu qat’iy talab har bir ta’lim muassasasi rahbari faoliyatining asosiy mezoniga aylanishi lozim”.

Xulosa qilib aytganda, 20-mart – fransuz tilining ahamiyatini e’tirof etish va bu tilga munosib ehtirom ko‘rsatish kuni. Fransuz tili va madaniyatini o‘rganish orqali har bir inson o‘zining shaxsiy rivojlanishi uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochadi.

Sevinch Jamshidova,

Inson huquqlari bo‘yicha

O‘zbekiston Respublikasi

Milliy markazi amaliyotchisi