Ўзбекистон Президентининг жорий йил 12-13 март кунлари Франция Республикасига амалга оширилган давлат ташрифи доирасида ҳар икки мамлакат учун манфаатли ва ниҳоятда фойдали бўлган кўплаб шартномалар тузилди. Айниқса, Ўзбекистон ва Франция ўртасида Стратегик шериклик муносабатларини ўрнатиш тўғрисида қўшма декларациянинг қабул қилиниши оламшумул тарихий воқеа бўлди.

Шунингдек, умумий қиймати 6,5 миллиард еврога тенг иқтисодий лойиҳаларни амалга оширишни назарда тутувчи Инвестиция ва инновация соҳаларида ҳамкорлик дастури қабул қилинди. Ушбу ҳужжатлар азалдан дўст ва ҳамкор бўлган Ўзбекистон ва Франция ўртасида сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва маданий алоқаларни янада мустаҳкамлашга хизмат қилади.

Ташриф давомида давлатлараро дўстона ҳамкорлик муносабатлари жадал ривожланаётгани эътироф этилди. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевга Франция Республикасининг олий давлат мукофоти – “Фахрий легион” ордени топширилгани улкан тарихий воқеа бўлди.

Ҳақиқатан ҳам, Янги Ўзбекистонда Европанинг етакчи давлатларидан бири Франция билан барча соҳалар қатори маданий алоқаларни ривожлантиришга катта эътибор қаратилмоқда. Мамлакатимизда француз тили хорижий тил сифатида умумтаълим мактабларида ўқитилаётгани бунинг яққол далилидир.

Юртимизда француз тилини ўргатишга ихтисослашган таълим муассасалари ҳам талайгина. Ҳар йили 20 март – Халқаро француз тили куни Ўзбекистонда ҳам кенг нишонланади.

Халқаро француз тили куни БМТ резолюциясига асосан 2010 йилдан бошлаб мунтазам равишда дунёнинг кўплаб давлатларида нишонлаб келинади. Бу сана француз тилининг бой тарихи ва дунё миқёсидаги таъсирини ҳурмат қилиш рамзи ҳисобланади. Бугунги кунда француз тили БМТнинг 6 та расмий тилидан бири сифатида халқаро аҳамиятга эга.

Халқаро француз тили куни сифатида айнан 20 март санаси белгилангани бежиз эмас. Чунки 1970 йилнинг худди шу кунида Маданий ва техник ҳамкорлик агентлиги ташкил этилган. Агентлик негизида кейинчалик Франкофония халқаро ташкилоти тузилган.

Франкофония халқаро ташкилотига ҳозирда 93 та давлат аъзо бўлиб, шундан 56 таси тўлиқ аъзо, 5 таси ассоциациялашган аъзо ва 32 таси кузатувчи давлат ҳисобланади. Ушбу ташкилот “Тенглик, умумийлик, ҳамжиҳатлик” шиори доирасида фаолият олиб боради. Унинг бош қароргоҳи Франция пойтахти Париж шаҳрида жойлашган.

Француз тили, албатта, француз маданиятининг ажралмас қисмидир. Бу тилда жаҳон адабиётининг кўплаб дурдона асарлари ёзилган, бетакрор кино ва саҳна асарлари ишланган.

БМТнинг расмий тили сифатида француз тили халқаро дипломатияда ҳам муҳим роль ўйнайди. Шунингдек, кўплаб халқаро ҳужжатлар француз тилида тайёрланган ёки ушбу тилга таржима қилинган.

Мамлакатимиз мустақилликка эришгач, халқаро муносабатларнинг тенг ҳуқуқли субъекти сифатида хорижий давлатлар, жумладан Франция билан дипломатик алоқаларни йўлга қўйди. Шу асосда 1993 йил 27 октябрда Париж шаҳрида “Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Франция Республикаси Ҳукумати ўртасида маданий, илмий ва техникавий ҳамкорлик тўғрисида”ги битим имзоланди. Ушбу ҳужжат юртимизда француз тилини оммалаштиришга кенг имкониятлар яратилишини бошлаб берди.

Бугунги кунда француз тили мамлакатимиздаги мактабгача таълим ташкилотлари, мактаблар, техникумлар ва олий таълим муассасаларида ўқитилади. Яна бир эътиборли факт: 2024 йилда Самарқандда “Француз альянси”, яъни Француз тили маркази фаолият бошлади.

Ўзбекистонда нафақат француз тили, балки бошқа хорижий тилларни ўрганишга ҳам қизиқиш катта экани жуда муҳим. Шунингдек, ёш авлодга хорижий тилларни сифатли ўргатиш давлатимиз таълим сиёсатининг устувор йўналишларидан бири саналади.

Президентимиз таъкидлаганларидек: “Биз рақобатдош давлат қуришни ўз олдимизга мақсад қилиб қўйган эканмиз, бундан буён мактаб, лицей, коллеж ва олий ўқув юрти битирувчилари камида 2 та чет тилини мукаммал билишлари шарт. Бу қатъий талаб ҳар бир таълим муассасаси раҳбари фаолиятининг асосий мезонига айланиши лозим”.

Хулоса қилиб айтганда, 20 март – француз тилининг аҳамиятини эътироф этиш ва бу тилга муносиб эҳтиром кўрсатиш куни. Француз тили ва маданиятини ўрганиш орқали ҳар бир инсон ўзининг шахсий ривожланиши учун янги имкониятлар эшигини очади.

Севинч Жамшидова,

Инсон ҳуқуқлари бўйича

Ўзбекистон Республикаси

Миллий маркази амалиётчиси